YARGILANMANIN YENİLENMESİ
Ceza Muhakemesi Kanunun da Yargılamanın Yenilenmesi; sanık lehine ve aleyhine yargılanmanın yenilenmesi olarak düzenlenmiştir. Kesinleşmiş bir hükümle sonuçlanmış bir davada, yasa gereği belirlenen şartların oluşması halinde, sanık hakkında yeniden yargılanma yapılması talep edilebilecektir. Kısacası, sanık yerel mahkemenin hakkında verdiği ceza kararına karşı üst kanun yollarına başvurmuş ve hakkında verilen ceza onanmış ise, bu durumda kesinleşmiş bir ceza ile karşı karşıyadır. Sanık hakkında, artık cezanın infaz aşamasına geçilmiş olucaktır. Ancak, yargılama sırasında veya daha sonra, yargılamanın esasını etkileyecek nitelikteki bir belge veya durumun ortaya çıkması halinde, ceza yargılamasının esas ilkesi olan maddi gerçeğin ortaya çıkarılabilmesi için kanun koyucu yargılanmanın yenilenmesi maddesini devreye sokmuştur. Buna göre;
* CMK nun 311. Maddesine göre, sanık lehine yargılamanın yenilenmesini talep edilebilmesi için;
a)Duruşmada kullanılan ve hükmü etkileyen bir belgenin sahteliği anlaşılırsa.
b) Yemin verilerek dinlenmiş olan bir tanık veya bilirkişinin hükmü etkileyecek biçimde hükümlü aleyhine kasıt veya ihmal ile gerçek dışı tanıklıkta bulunduğu veya oy verdiği anlaşılırsa.
c) Hükme katılmış olan hâkimlerden biri, hükümlünün neden olduğu kusur dışında, aleyhine ceza kovuşturmasını veya bir ceza ile mahkûmiyetini gerektirecek biçimde görevlerini yapmada kusur etmiş ise.
d) Ceza hükmü hukuk mahkemesinin bir hükmüne dayandırılmış olup da bu hüküm kesinleşmiş diğer bir hüküm ile ortadan kaldırılmış ise.
e) Yeni olaylar veya yeni deliller ortaya konulup da bunlar yalnız başına veya önceden sunulan delillerle birlikte göz önüne alındıklarında sanığın beraatini veya daha hafif bir cezayı içeren kanun hükmünün uygulanması ile mahkûm edilmesini gerektirecek nitelikte olursa.
f) Ceza hükmünün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin ve hükmün bu aykırılığa dayandığının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması. Bu hâlde yargılamanın yenilenmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde istenebilir.
(2) Birinci fıkranın (f) bendi hükümleri, 4.2.2003 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararları ile, 4.2.2003 tarihinden sonra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvurular üzerine verilecek kararlar hakkında uygulanır.
-CMK’nun 314. Maddesine göre, sanık aleyhine yargılamanın yenilenmesi nedenleri;
a) Duruşmada sanığın veya hükümlünün lehine ileri sürülen ve hükme etkili olan bir belgenin sahteliği anlaşılırsa.
b) Hükme katılmış olan hâkimlerden biri, aleyhine ceza kovuşturmasını veya bir ceza ile mahkûmiyetini gerektirecek nitelikte olarak görevlerini yapmada sanık veya hükümlü lehine kusur etmiş ise.
c) Sanık beraat ettikten sonra suçla ilgili olarak hâkim önünde güvenilebilir nitelikte ikrarda bulunmuşsa.
Yukarıda belirtilen sebeplerin varlığı halinde, hükmü veren mahkemeye dilekçe ile başvuru yapılacaktır. Yargılanmanın yenilenmesi istemi hükmün infazını ertelemez. Bunun için, mahkeme tarafından infazın geri bırakılmasına yada durdurulmasına karar verilmesi gerekir. İnfazın durdurulması kararı ile, cezaevinde olan sanık derhal tahliye edilecektir. Mahkeme, artık, ileri sürülen yeni olguları araştıracak ve sanık hakkında yeni kararını verecektir.
Hükmün infaz edilmiş olması, yada sanığın ölmüş olması yargılanmanın yenilenmesi istemine engel olmaz. Ölenin eşi, alt ve üst soyu, kardeşleri de yargılanmanın yenilenmesini talep edebilirler. Yargılanmanın yenilenmesi sonucunda, sanık hakkında beraat kararı verilmesi halinde, sanık maddi ve manevi zararlarının tazmini için, CMK nun 141.ve 144 madde hükümlerine göre tazminat taleplerini ileri sürebilecektir.
