Kanun dışı yakalanan veya tutuklanan kişilere tazminat ödenmesi hakkında, 01.06.2005 tarihinden önceki durumlarda 466 sayılı yasa uygulanacak olup, 01.06.2005 tarihinden sonra ki durumlarda 5271 sayılı Türk Ceza Kanunun 141-144 maddeleri uygulanacaktır.
Kanunda belirtilen koşullar dışında yakalanan yada gözaltına alınan, kanuni gözaltı süresi içinde hakim önüne çıkarılamayan, makul sürede yargılama merciinin huzuruna çıkarılamayan, kanununa uygun yakalanıp yada tutuklandıktan sonra hakkında beraat kararı verilen, mahkum olup da gözaltı ve tutuklulukta geçirdiği süreleri hükümlülük sürelerinden fazla olan veya işlediği suçun cezasının sadece para cezası olması nedeniyle zorunlu olarak bu cezayla cezalandırılan, yakalanmaları veya tutuklanmaları yakınlarına bildirilmeyen veya yasada belirlenen diğer nedenlerden dolayı, maddi ve manevi her türlü zararlar devletten istenilebilecektir.
Bunun için, kesinleşmiş karar veya hükümlerin, ilgilisine tebliğinden itibaren 3 (üç) ay içinde ya da, her halde karar veya hükümlerin kesinleşme tarihini izleyen 1 (bir) yıl içinde tazminat istemli davayı açmaları gerekmektedir. Bu davayı, zarara uğrayanın oturduğu yer ağır ceza mahkemesinde, eğer o yer ağır ceza mahkemesi tazminata konu işlemle ilişkili ise ve aynı yerde başka ağır ceza dairesi yoksa, en yakın ağır ceza mahkemesinde açılması gerekir.
Davayı açarken, haksız yere gözaltında ya da tutuklu kalınan sürede uğranılan maddi ve manevi tüm zararlar istenebilecektir. Maddi zarar taleplerinin belgelendirilmiş olması gerekmektedir. Örn, kişinin mesleği belli ve düzenli bir işte çalışıyor ise, ilgili işyerinden maaş bordrosu ya da ilgili meslek kuruluşundan emsal ücret araştırması yaptırılması gerekir. Aksi durumda, yasal kazanç kaybı asgari ücret üzerinden hesaplanmaktadır. Manevi tazminat hesaplamalarında belli bir ölçü yada kriter bulunmamakta olup, her olayın ve kişilerin uğramış oldukları manevi kayıplara göre bu durum hakim tarafından takdir edilmektedir. Hükmedilen maddi ve manevi tazminat miktarlarına faiz de hükmedilecektir.
